Drga melodia...

Sarah Kay i Phil Kaye recytujący (choć może lepiej byłby powiedzieć wykonujący czy performujący) wiersz "Kiedy przybywa miłość". Opowiada on o różnicach między naszymi oczekiwaniami a rzeczywistością. Utwór został napisany przez obojga artystów i jest częścią ich przedstawienia w  Malthouse Theatre  w Melbourne, w Australii.      Projekt V.O.I.C.E., którego twócami są Sarah Kay, Phil Kaye i Franny Choi, powstał w 2004 r. i jest ruchem inspirującym do wyrażania siebie poprzez poezję mówioną. Artyści zachęcają młodych ludzi do bycia otwartym na świat i wykorzystywania poezji mówionej jako instrumentu, dzięki któremu można go doświadczać i poznawać, instrumentu który pozwala lepiej zrozumieć kulturę, społeczeństwo i siebie samego. Projekt V.O.I.C.E. łączy pisanie i performance i przekonuje, że każdy indywidualny punkt widzenia jest ważny, potrzebny i wyjątkowy. Więcej informacji na temat tego projektu można znaleźć na stronie internetowej:  www.project-vo...

Wszystkie ważne środki artystyczne, ich definicje i przykładowe zastosowania w wierszach. Opracowane przeze mnie na podstawie Słownika Terminów Literackich wydawnictwa OSSOLINEUM. Klikając na obrazki można je powiększyć do oryginalnego rozmiaru. Wybór najważniejszych środków artystycznych można znaleźć również w kolumnie z prawej strony.

Józef Czechowicz - urodził się w 1903 roku w Lublinie. Łączony jest z twórczością II Awangardy, blisko mu także do poezji symbolicznej i polskiego katastrofizmu dwudziestolecia międzywojennego. Był redaktorem kilku czasopism. W Bibliotece "Reflektora" ogłosił swój debiutancki tomik "Kamień" (1927). Związany był także z "Kameną" w Lublinie i "Kwadrygą" w Warszawie. Zginął podczas bombardowania miasta przez hitlerowców, 9 września 1939 roku.

Wszystkie ważne środki artystyczne, ich definicje i przykładowe zastosowania w wierszach. Opracowane przeze mnie na podstawie Słownika Terminów Literackich wydawnictwa OSSOLINEUM. Klikając na obrazki można je powiększyć do oryginalnego rozmiaru. Wybór najważniejszych środków artystycznych można znaleźć również w kolumnie z prawej strony.

Wisława Szymborska – ur. 2 VII 1923 r. w Kórniku, w Poznańskiem; zm. 1 II 2012 w Krakowie. Od 1931 r. mieszkała w Krakowie, w latach 1945–1948 studiowała filologię polską i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Debiutowała w marcu 1945 wierszem Szukam słowa, ogłoszonym w dodatku do „Dziennika Polskiego”. W latach 1953-1981 pracowała w krakowskim tygodniku „Życie Literackie”, gdzie prowadziła dział poezji i stałą rubrykę Lektury nadobowiązkowe(wznowioną później na łamach dodatku do „Gazety Wyborczej” − „Gazeta o Książkach”). Wybór tych felietonów opublikowany został kilkakrotnie w formie książkowej. Szymborska wydała 13 tomików wierszy: Dlatego żyjemy (1952), Pytania zadawanie sobie (1954), Wołanie do Yeti (1957), Sól (1962), Sto pociech (1967), Wszelki wypadek (1972), Wielka liczba (1976), Ludzie na moście (1986), Koniec i początek (1993, 1996), Chwila (2002), Dwukropek (2005), Tutaj (2009) oraz – wydany pośmiertnie, niedokończony tom Wystarczy (2012). Jej wiersze zostały prze...

Wybrane wiersze dotyczące wiosny .

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska  urodziła się  24 listopada 1891 w Krakowie. Poetka, dramatopisarka, malarka - dziedziczka wspaniałej tradycji artystycznej. Była córką Wojciecha Kossaka, wnuczką Juliusza - czołowych malarzy batalistów oraz siostrą pisarki satyrycznej: Magdaleny Samozwaniec i malarza Jerzego Kossaka. Oboje rodzice autorki wywodzili się ze szlachty, ich dworek, Kossakówka, był miejscem częstych spotkań osób ze środowiska artystycznego. Gośćmi w domu Kossaków bywali m.in. Henryk Sienkiewicz, Ignacy Jan Paderewski, Wincenty Lutosławski. Maria Pawlikowska Jasnorzewska nie uczęszczała do szkoły, edukację pobierała w domu, gdzie nauczyła się kilku języków obcych oraz zdobyła wykształcenie humanistyczne. Przyjaźniła się z wieloma artystami, zwłaszcza ze środowiska Skamandra, z Witkacym oraz z formistami.

Wszystkie ważne środki artystyczne, ich definicje i przykładowe zastosowania w wierszach. Opracowane przeze mnie na podstawie Słownika Terminów Literackich wydawnictwa OSSOLINEUM. Klikając na obrazki można je powiększyć do oryginalnego rozmiaru. Wybór najważniejszych środków artystycznych można znaleźć również w kolumnie z prawej strony.

Moje notatki dotyczące języka postrzeganego jako system znaków. Znak - dowolny element rzeczywistości wskazujący na coś innego poza sobą (komunikujący inną treść) składniki znaku : element oznaczający i oznaczany znaki dzielimy na: naturalne (symptomy, oznaki, są niecelowe i jednostronne - mają tylko nadawcę, są również zrozumiałe przez wszystkich, czyli niezależne od konwencji) oraz umowne (sygnały), które jeszcze możemy podzielić na symbole i znaki ikoniczne Język - system znaków umownych oraz reguł łączenia ich ze sobą.  Wyróżniamy: * podsystem fonologiczny - jego jednostką jest fonem, którego realizacją jest głoska * podsystem morfologiczny - składa się z morfemów - najmniejszych cząstek znaczących * podsystem leksykalny * podsystem składniowy Semiotyka to nauka o języku, dzieli się na: semantykę, syntaktykę oraz pragmatykę .

TEORIA PERFORMATYWNOŚCI Określenie „performatywny” stworzył John L. Austin. Po raz pierwszy zdefiniował je w 1955r. w czasie wykładów z filozofii języka How to do things with Words na Uniwersytecie Harvarda. Macie pełne prawo, by nie wiedzieć, co znaczy słowo „performatywny”. Słowo jest nowe i brzydkie, i może nie ma żadnego specjalnego znaczenia. Ale w każdym razie, jedno przemawia na jego korzyść – nie jest to głębokie słowo. Utworzył ten przymiotnik od czasownika „performować” ( to perform ), czyli „wykonywać”: „wykonuje się” czynności. Austin potrzebował jakiegoś neologizmu, ponieważ dokonał rewolucyjnego odkrycia na gruncie filozofii języka - odkrycia, że wyrażenia językowe nie tylko opisują pewien stan rzeczy czy coś stwierdzają, ale z ich pomocą można również wykonywać określone czynności, czyli że istnieją zarówno wypowiedzi konstatujące, jak też performatywne. Wypowiedzi takie powołują do istnienia nowy stan rzeczy. Wypowiedzenie tych słów zmienia zatem rzeczywistość: n...

Moje notatki dotyczące dwudziestolecia międzywojennego. Czar trwania:   1918r. - 1939r.  Słowa klucze :  miasto, tłum, wolność, abstrakcja, maszyna, technika, cywilizacja, sztuka, artysta, kobieta, skandal, psychika, deformacja, bunt, agresja, anarchia, odrzucenie autorytetów, wyobraźnia, fantazja, skojarzenia, automatyzm Ważne pojęcia: psychoanaliza, behawioryzm, antymimetyzm, awangarda, ekspresjonizm, futuryzm, surrealizm, abstrakcjonizm, strumień świadomości, katastrofizm, groteska, karykatura

Moje notatki dotyczące Młodej Polski. Dewiza epoki:  "Choć życia nasze splunięcia niewarte, Eviva l'arte!"  (Kazimierz Przerwa-Tetmajer) Czar trwania:   1890r. - 1918r.  Słowa klucze : La Belle Epoque, fin de siecle, nihilizm, pesymizm, dekadencja, symbolizm, nirwana, erotyzm, natura, sztuka, kult siły, filisterstwo, indywidualizm, subiektywizm, intuicja, instynkt, uczucia, kryzys, ból istnienia, irracjonalizm, jednostka, egzaltacja, etos walki, femme fatale, mezalians, taternictwo

Wybrane wiersze zawierające wątki autotematyczne,  cytaty dotyczące poetów, poezji i procesu tworzenia . "Pismo odbiera słowu jego ulotność, unieśmiertelnia je, a w każdym razie czyni je długowiecznym, choć długowieczność ta w dużym stopniu zależy od materiału, na którym zostało utrwalone. Poza tym, pismo – a właściwie proces pisania – to proces krystalizowania się i porządkowania myśli ludzi piszących. Pisanie wymaga bowiem więcej namysłu niż mowa (…). Uczucie to znają wszyscy, którzy napisali w życiu choć jedno tylko wypracowanie lub jeden list. Najprostsze, nawet wyryte niewprawną dłonią człowieka pierwotnego znaki w kamieniu lub szybkie pismo człowieka współczesnego na luksusowym papierze nie tylko unieruchamiają i zatrzymują w pędzie myśli tego, który je stworzył, ale także są śladem i dowodem pracy nad językiem jako narzędziem myśli i działania. Na tym właśnie polega między innymi wielka rola sztuki pisania." (Witold Cienkowski "Poligloci i hieroglify")

Wybrane wiersze i cytaty dotyczące miłości . "Kochałam cię oczami, myślami, każdą tkanką swojego ciała, każdym drgnieniem serca, kochałam cię w snach i na jawie. Kochałam cię jakby na przekór mojemu życiu. I kocham. Czasem wydaje mi się, że śmierć jest już poza mną, a ja cię kocham dalej. Uznasz, że to szaleństwo? Ale nie lituj się nade mną. nie potrzebuję Twojej miłości. Dla siebie będę cię kochać. Będę cię kochać, gdybyś nawet nie istniał." (Wiesław Myśliwski, Ostatnie Rozdanie)

Moje notatki dotyczące pozytywizmu. Słowa klucze : szkolnictwo, racjonalizm, kapitalizm, marksizm, filozofia pozytywna, pragmatyzm, etos pracy, realizm, utylitaryzm, postęp, cywilizacja, tolerancja, liberalizm, demokratyzm, solidaryzm społeczny, optymizm, antyfeudalizm, krytyka zacofania, patriotyzm, szkoła główna, inteligencja, czasopiśmiennictwo, cenzura (język ezopowy)

Moje notatki dotyczące romantyzmu. Dewiza epoki:  "Miej serce i patrzaj w serce"   Czar trwania:  pierwsza połowa XIXw.  Słowa klucze : bunt, powstanie, niewola, naród, bohater, miłość, cierpienie, indywidualizm, wyobcowanie, natura, Bóg, natchnienie, duchy, ekstaza, mistycyzm, wolność, poświęcenie, intuicja, uczucie, podróż

Cyprian Kamil Norwid  urodził się 24 września 1821 roku w Laskowie-Głuchach. Znaczną część życia spędził jednak za granicą, głównie w Paryżu, żyjąc w nędzy i utrzymując się z prac dorywczych. Twórczość Norwida okazała się trudna do zrozumienia dla jemu współczesnych, została więc na długo zapomniana. Ponownie odkryto ją dopiero w okresie Młodej Polski, przede wszystkim za sprawą Zenona Przesmyckiego-Miriama... 

Moje notatki dotyczące oświecenia. Dewiza epoki:  "Wolność, równość, braterstwo"  (hasło Wielkiej Rewolucji Francuskiej), "Szanujmy mądrych, przykładnych, chwalebnych, śmiejmy się z głupich, choć i przewielebnych"  (Ignacy Krasicki) Czar trwania:  koniec XVII w. - początek XIXw. 

Moje notatki dotyczące baroku. Dewiza epoki:  "Marność nad marnościami i wszystko marność" Czar trwania:  koniec XVI w. - koniec XVIIw. 

Moje notatki dotyczące renesansu. Dewiza epoki:  "Ad fontes"  (powrót do życiodajnych źródeł antyku) Czar trwania:  koniec XV w. - XVIw.  Słowa klucze : szkolnictwo, antropocentryzm, indywidualizm, tolerancja, indeks ksiąg zakazanych, mecenat kościelny, radość życia, godność człowieka, języki narodowe, miasto idealne, cnota, fortuna, mecenat świecki (Medyceusze, Akademia we Florencji, nawiązanie do Akademii Platońskiej)

Bolesław Leśmian   (wł. Lesman)  urodził się w Warszawie 22 stycznia 1877 roku. Dojrzewał jednak w Kijowie, a inspiracje do swojej poezji czerpał z ukraińskich lasów, których pięknem był zachwycony. Choć według rodowodu historyczno-literackiego dekadent, wyrafinowiec i smaksz, jednak była w nim ta niesamowita dusza krasnoludka, która skądsis nasiąkła atmosferą leśnej i łąkowej przyrody i odrodziła się w niej (K. Irzykowski)... 

Moje notatki dotyczące średniowiecza. Dewiza epoki:  "Memento mori"  (pamiętaj o śmierci) Czar trwania:  Vw. - XVw.  Słowa klucze : krzyż, miecz, teocentryzm, uniwersalizm, łacina, scholastyka, hierarchiczność, dualizm, kościół, katedra, klasztor, hagiografia, duchowieństwo, asceza, iluminacja, mistyka, rycerstwo, karnawał

Moje notatki dotyczące Biblii. Słowa klucze: stworzenie świata, apokalipsa, wiara, miłość, cierpienie, sprawiedliwość Ważne pojęcia: alegoria, symbol, styl biblijny Motywy biblijne:  Stary Testament: Bóg Stwórca, Hiob, oblubieniec i oblubienica (z Pieśni nad Pieśniami), vanitas vanitatum (z Księgi Koheleta); Nowy Testament: Sąd Ostateczny, piekło, niebo i czyściec, kuszenie Chrystusa przez szatana, Chrystus cierpiący za ludzkość (motyw pasyjny), Matka Boska (motyw maryjny)

Daty najważniejszych wydarzeń historycznych uporządkowane według epok literackich.

Moje notatki dotyczące antyku. Dewiza epoki: "Miarą wszech rzeczy jest człowiek" (Protagoras) Czar trwania: IV tysiąclecie p.n.e. - 476r.  Słowa klucze : politeizm, antropocentryzm, polis, demokracja, ateńska, mecenat, radość życia, godność człowieka, złoty środek, retoryka, olimpiada

Krzysztof Kamil Baczyński    urodził się w Warszawie 22 stycznia 1921 roku, a maturę zdał tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej. Młodość spędził więc na wolności, ale wkraczaniu w dorosłość towarzyszył mu tragizm wojennych doświadczeń. Kiedy zginął, walcząc w Powstaniu, miał zaledwie dwadzieścia trzy lata... 

Halina Poświatowska urodziła się 9 maja 1935 roku w Częstochowie. W styczniu 1945, gdy wojska radzieckie wyzwalały jej rodzinne miasto, schroniła się wraz z rodzicami w zimnej piwnicy, gdzie spędzili kilka dni. Wtedy właśnie zachorowała na anginę, która doprowadziła do zapalenia stawów i w konsekwencji do poważnej wady serca (nieuleczalnej w tamtych czasach). Nie zamierzała jednak poświęcić życia na chorowanie, pragnęła miłości, podziwu, chciała czuć się kobietą piękną i pożądaną. W 1954r. poślubiła Adolfa Ryszarda-Poświatowskiego, którego poznała w szpitalu i który również był ciężko chory na serce. Po dwóch latach małżeństwa została wdową. Pogrążona w depresji dziewczynę lekarz, prof. Julian Aleksandrowicz zachęcił do pisania wierszy, sprowadził nawet do szpitala mentorkę, uznaną już wtedy poetkę Wisławę Szymborską...